Leven en werken in organisaties

Werk, daar gaat best wat tijd en energie in zitten. Wil jij meer energie overhouden aan je werk? Houdt dan drie fundamentele reacties op verandering in de gaten. Begrijp je eigen reactie op veranderingen en die van jouw baas en collega’s en leer om te gaan met veranderingen in het werk.

Laten we het maar geen veranderen noemen

Veranderen, een woord wat enerzijds afgezworen is en anderzijds gecultiveerd wordt tot kunst. Afgezworen omdat het allergische reacties oproept bij diegenen die verondersteld worden de verandering (enigszins) lijdzaam te ondergaan. Kunst voor diegenen die zich wensen te onderscheiden als ‘veranderkoning’.

Wat is er nu eigenlijk aan de hand als het om ontwikkeling en beweging gaat (synoniemen voor verandering)? Hoe beweeglijk is een mens? Welke neigingen zijn te herkennen en wat kun jij daar nu mee?

Dit artikel stipt deze onderwerpen aan en leert je anders naar jezelf en jouw werkomgeving te kijken.

De natuurlijke dynamiek

Beweging is ons niet vreemd. Iedereen heeft er dagelijks mee te maken. Al was het alleen al vanwege de beweging van dag en nacht en alle gevolgen die we daarvan ondervinden. Maar ook de seizoenen (althans op onze noorderbreedte) hebben een grote dynamiek en weerslag op onze houding en gedrag.

Kenmerkend voor deze bewegingen zijn de verhoudingen tussen licht en donker. Van zonsopkomst (licht gaat overheersen op donker), naar middag (licht is maximaal), naar zonsondergang (donker gaat overheersen op licht) en via middernacht (donker is maximaal) weer terug naar zonsopkomst. De seizoenen kennen hetzelfde principe. Van lente, via zomer, naar herfst en na winter weer terug naar lente.

Veranderingen die iedere keer weer door ons doorstaan worden en waar we mee hebben leren leven of zelfs van genieten en gebruik van maken. Ieder heeft zo zijn favoriete seizoen en dagdeel toch?

Dezelfde beweging zien wij in onszelf en onze kinderen (als je die hebt). Van babytijd, kindertijd naar pubertijd, volwassenheid, midlife en op naar de eindfase van de loopbaan, pensionering en de oude dag.

De natuur van ons en onze omgeving dringt ons continu beweging en verandering op. Of we nu willen of niet. En hoe zit dat dan op jouw werk en in jouw leven?

Dynamiek in organisaties

Beweging is ook terug te vinden in de organisatie waar jij werkt. Een dynamiek die gemakkelijk samenvalt met de seizoenen. Druk in het voorjaar, rustig in de zomer, weer volle bak in het najaar met een eindspurt richting Kerst. Ik hoor het ieder jaar weer in heel veel organisaties.

Ook in ruimer perspectief is dat terug te zien. Organisaties starten, groeien op, kennen groeiperikelen (pubertijd) en komen voor keuzes te staan: groeien, zelfstandig doorgaan door verandering of stoppen. Dat laatste vaak in de vorm van fusies of overnames.

Of ook deze: centraliseren, standaardiseren en automatiseren ten bate van efficiency gevolgd door ‘klantbelang voorop stellen’ en daarmee weer decentraliseren en maatwerk bieden. Iedereen gedwongen in de pas laten lopen of juist speelruimte geven voor eigen invulling van tijd en ruimte. Ook daarin is een continu heen en weer bewegen terug te zien.

Welke reactie past bij mij?

Ieder mens heeft een combinatie van eigen dynamieken die bepalen hoe je tegen verandering aan kijkt. In de astrologie vatten we deze grofweg in drie hoofdstromen:

1. Kardinaal – behoefte aan actie, doelgericht en ambitieus. Een drang naar zelfstandigheid en vermogen tot overzicht, doorzetten en in zekere zin onvermoeibaar.

2. Vast – behoefte aan vormgeven, behouden en begeleiden. De wens te kanaliseren met de inzet van geduld, concreetheid en een zekere vertraging;

3. Beweeglijk – behoefte aan afwisseling, verandering en improvisatie. Verbinding brengen tussen wat er is en wat er kan zijn, intellectuele oefeningen en gedachtenspinsels zijn de instrumenten.

Hoe ga ik met verandering om?

Het aanleren en het afleren van nieuwe zaken zorgt meestal voor veel weerstand. Hoe komt dat nou?

Mensen zijn bang voor verandering omdat ze bang zijn voor het onbekende en het lastig vinden om in te schatten wat gaat komen. George Bode noemt drie typische weerstandsreacties op veranderingen die horen bij de eerder genoemde dynamieken:

1. Kardinale tegenreactie – voorwaarts in de eigen gewenste richting bewegen. Variërend van de strijdbijl die opgegraven wordt tot het in stilte ondermijnen van iedere beslissing.

2. Vaste weerstand – omcirkelende bewegingen gericht op het houden wat er al is. Van stil protest tot openlijk tegenwerken en protesteren.

3. Beweeglijke aanpassing – meebewegen dan wel in het kielzog van anderen gaan zitten.

Deze reacties gelden voor het individu en werken per persoon dus verschillend uit op de gewenste veranderingen. Combinaties van deze reacties maken een strategie van omgaan met of weerstand tegen veranderingen. Herken jij jouw favoriete weerstand er al in?

Bijvoorbeeld eerst de tegenactie inzetten wanneer een onwelgevallige beslissing genomen is door de baas. En als dat niet wil lukken overgaan op stil protest, liefst samen met collega’s een blok vormen om de ondermijning van beleid zeker te stellen.

En dat allemaal wanneer er iets dreigt te veranderen waar je zelf geen invloed op hebt gehad en/of niet goed kunt overzien waar het heen zal gaan.

Jij en jouw leidinggevende: een opwindend samenspel?

Een organisatiecultuur is opgebouwd uit alle reactiepatronen van ieder individu en het een samenspel daarvan. Hoe gaat jouw leidinggevende om met verandering? Tegenactie? Weerstand? En hoe reageer ik daar op mijn beurt weer op?

Je kunt je voorstellen dat je met een meebewegende manager de nodige spanning tegemoet kan zien als jij een stevige tegenactie voor ogen hebt. Tot een vergelijk komen met jouw leidinggevende kan dan betekenen dat de uiteindelijke oplossing aan kwaliteit wint. Er is immers rekening gehouden met tegengestelde belangen, kritiek en behoeften.

Met dezelfde meebewegende manager is die spanning er niet als jij net zo beweeglijk bent. Maar komt daar dan wel een kritische beschouwing tot stand? Of lopen jullie klakkeloos in polonaise achter elkaar aan?

Het zijn de wederzijdse verwachtingen en gewoontes van jou inclusief de historische overtuigingen die jij hebt meegekregen die op elkaar inwerken.

Iets veranderen houdt daarom niet alleen in dat er iets nieuws moet worden geleerd, maar ook dat er iets moet worden afgeleerd. En de broncode voor hoe jij met veranderingen omgaat vind je in jezelf. Hoe zit ik in elkaar en wat is mijn typerende omgang met de verandering die mij voorgelegd wordt?

#levenenwerkeninorganisaties #natuurlijke dynamiek #organisatie #verandering #kardinaalvastbeweeglijk #astrologie